از سالمندی فعال تا جوانی جمعیت
اسنک: برمبنای آمار، طی سالیان پیش رو شاهد افزایش سن جمعیت کشور خواهیم بود، در همین جهت یکی از شعارهای هفته تکریم سالمندان، مختص حمایت آنان از «جوانی جمعیت و افزایش موالید» است، البته قانون این راهبرد به خوبی درحال اجرا بوده و روند بهبود کیفی زندگی ایرانیان باعث شده است تا شاهد 19 سال «افزایش سن امید به زندگی» بعد از پیروزی انقلاب اسلامی باشیم، با اینحال موفقیت بیش از پیش در جوانی جمعیت به توسعه رفاه و سلامت عمومی بستگی دارد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در تقویم جهانی، اول اکتبر هر سال (۱۰ مهر در سال ۱۴۰۳)، «روز جهانی سالمندان» نامیده شده است. در سال ۱۹۸۲ میلادی سازمان ملل متحد، شورای بین المللی سالمندی را تأسیس کرد و در همان سال طرحی را برای تعیین روز جهانی سالمندان تا سال ۱۹۹۰ پیشنهاد کرد. این شورا اول اکتبر را به عنوان روز جهانی سالمندان اعلام نمود.
به همین مناسبت، هر ساله هفته ای به عنوان «هفته ملی سالمند» در ایران گرامی داشته می شود و برنامه های مختلفی انجام می شود. روز جهانی سالمندان شبیه به روز ملی پدربزرگ و مادربزرگ در ایالات متحده آمریکا و کانادا و همین طور جشنواره ای در چین و روز احترام به سالمندی در ژاپن است.
سالمندی فعال، فردایی برای همه
باتوجه به اینکه این مساله در تمام کشورها حائز اهمیت می باشد، سازمان ملل متحد شعار جهانی روز سالمند در سال ۲۰۲۴ را «سالمندی همراه با عزت و کرامت (Ageing with Dignity)» اعلام نموده است که اهمیت توجه به استراتژی های حفظ کرامت سالمندان در جامعه و خانواده را دوچندان می کند. همین طور پیرو این چشم انداز، در کشورمان نیز شعار ملی هفته سالمند (۱۳ - ۷ مهر) تحت عنوان «سالمندی فعال، فردایی برای همه» نام گذاری شده است.
عناوین روزشمار هفته تکریم سالمندان نیز از شنبه هفتم مهر تا جمعه سیزدهم مهر به ترتیب؛ شنبه هفتم مهر روز «حمایت سالمندان از جوانی جمعیت»، یکشنبه هشتم مهر روز «رسانه و فرهنگ سازی تکریم سالمندان»، دوشنبه نهم مهر روز «مشارکت سالمندان در خانواده و جامعه»، سه شنبه دهم مهر روز «تکریم سالمندان در دستگاه های اجرایی»، چهارشنبه یازدهم مهر روز «آموزش و توانمندسازی سالمندان»، پنجشنبه دوازدهم مهر روز «حمایت های اجتماعی - رفاهی سالمندان» و جمعه سیزدهم مهر روز «دسترسی عادلانه سالمندان به محیط های مناسب سازی شده» تعیین و اعلام شده است.
یکی از عناوین هفته تکریم سالمندان، حمایت آنان از جوانی جمعیت است، در همین جهت به سبب اهمیت این موضوع، به ابعاد مختلف آن و پیشرفت های این حوزه می پردازیم.
مطابق آمارهای رسمی، سال ۱۳۹۵ رشد جمعیت ایران ۲.۱ بوده و این عدد در سال ۱۴۰۰، ۵۰ درصد کاهش داشت که در دنیا بی نظیر بود. در سال ۱۳۹۹ نرخ فرزندآوری به ۱.۵ رسید، در صورتیکه در سال ۱۳۹۵ این عدد ۲.۱ بوده است و پیش بینی می شود در سال ۱۴۰۵ به ۱.۲ برسد.
«طرح جوانی جمعیت» در مهر ۱۴۰۰ به عنوان قانونی در امتداد اجرای صحیح سیاست های جمعیتی، به صورت فوریتی و لازم الاجرا تصویب گردید، قانونی که شاید بتواند فاکتورهای آماری جمعیتی را در چشم اندازی چندساله گرفتار تحولات بنیادین کند، اما این قانون همچنان کامل اجرائی نشده است. با روی کار آمدن دولت چهاردهم نگاه ها به عملکرد و البته رویکردها در اجرای قوانینی است که مسیر سخت آن، یعنی فراهم کردن زیرساخت ها، قوانین و دستورالعمل های اجرائی آن، در دولت سیزدهم به وجود آمد و حال نوبت دولت چهاردهم است تا مسیر را ادامه دهد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه جمعیت و تکلیف دولت چهاردهم در اجرای آن، فرمودند: «جوانی جمعیت باید جدی پیگیری شود، از آقای ظفرقندی می خواهم شخصاً موضوع جوانی جمعیت و برطرف نمودن موانع آنرا بطور جدی پیگیری کنند.»
اجرای موفق قانون جوانی جمعیت
«امیرحسین بانکی پور» رییس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و پشتیبانی از خانواده، خرداد ۱۴۰۳ اظهار داشت: «اجرای سیاست های جمعیتی در کشور با وجود تحریم های اقتصادی، تا حالا موفقیت آمیز بوده و برمبنای آمارها، رفتار جمعیتی مردم تغییر کرده است، به نحوی که هفت سال میزان باروری در کشور با کاهش حدود ۲۰ درصدی همراه بود، اما امسال(۱۴۰۳) در ۱۵ استان، این میزان افزایشی شده است.»
وی با اشاره به اینکه در اجرای این قانون، مشوق هایی برای فرزندآوری اختصاص یافته است، اضافه کرد: «اعطای تسهیلات ازدواج به دو و نیم میلیون نفر، تسهیلات فرزندآوری به یک و نیم میلیون نفر و اعطای زمین به ۸۰ هزار خانوار، همچون ی مشوق ها بوده است. برمبنای «قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت» به ازای تولد هر فرزند، تسهیلات حمایتی ارائه شده و به ازای تولد فرزند سوم به بعد، طبق ماده ۳ و ۴ زمین رایگان حداکثر ۲۰۰ مترمربعی اعطا و مطابق ماده ۱۸، تخفیف مالیاتی ۱۵ درصدی و طبق ماده ۲۱ بیمه رایگان مادران روستایی و عشایری اختصاص می یابد.
همین طور «صالح قاسمی» دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت درباره ی سفارش رهبر انقلاب اسلامی به دولت چهاردهم در حوزه ی اجرای قانون جوانی جمعیت، اظهار داشت: «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید اجرای قانون جوانی جمعیت را جدی پیگیری کند، برای اینکه یکی از دستگاه هایی است که دراین زمینه نقش مؤثری دارد. البته همه ی چالش جمعیت بوسیله ی این وزارتخانه قابل حل نیست، ولی سهم و وزن آن بسیار زیاد است.»
وی ادامه داد: «باید نقش دولت چهاردهم بطور ویژه در قانون جوانی جمعیت حس گردد، برای اینکه چهار سال پایانی مدت اجرای قانون جوانی جمعیت را در اختیار دارد. این قانون سال ۱۴۰۰ تصویب گردید و چون برمبنای اصل ۸۵ بود، هفت سال مدت اجرای آزمایشی داشت و سپس مجلس شورای اسلامی باید در حوزه سرنوشت آن تصمیم بگیرد. این مهلت سال ۱۴۰۷ پایان می یابد؛ به عبارتی دولت چهاردهم که تا سال ۱۴۰۷ مستقر است، از نظر زمان قانونی، باید اجرای قانون جوانی جمعیت را پیگیری کند که این مساله فرصت مغتنمی است.»
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت عنوان کرد: «زیرساخت هایی که برای اجرای قانون جوانی جمعیت نیاز است، در دولت سیزدهم تصویب و برقرار شد و بخشنامه ها، قوانین و مقررات لازم دستگاهی و نهادی نوشته، اشکالاتش فهمیده و تا حد خوبی اصلاح شده است و الان فرصت فوق العاده برای دولت چهاردهم وجود دارد تا آنرا اجرائی کند.»
قاسمی اظهار داشت: «قانون جوانی جمعیت در ۲.۵ سال ابتدایی حداکثر حدود ۳۰ درصد اجرا شد، البته نه به این معنا که قانون بطور کامل اجرا شده؛ بلکه ۳۰ درصد مواد قانونی در دستگاهها به سمت اجرا رفت و با وجود موانع فراوان اجرا شد، به نحوی که قانون اعطای ۲۰۰ متر زمین برای فرزند سوم و بیشتر که پس از سال ۱۴۰۰ به دنیا می آید، بطور نسبی اجرا شد و در کل کشور حدود ۸۵ هزار قطعه زمین واگذار شده است.»
وی ادامه داد: « اعطای خودروی بدون نوبت برای فرزند دوم و بیشتر نیز در مواردی اجرا شد. به همین دلیل می توان اظهار داشت که ۲۵ تا ۳۰ درصد قانون اجرا شده است. با اینحال موضوع اصلی که رهبر انقلاب اسلامی با تاکید بیش از وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطالبه کردند، این است که قانون جوانی جمعیت بطور جدی پیگیری شود. اگر دولت چهاردهم عزم و اراده جدی داشته باشد، می توان امیدوار بود درصد اجرای قانون به ۵۰ درصد افزایش یابد.»
افزایش موالید در زوج های زیر ۳۰ سال
همین طور «صابر جباری» مسؤول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با اشاره به اجرای قانون جوانی جمعیت، اظهار داشت: «بر اساس آمارها، میزان موالید در گروههای سنی ۲۰ تا ۲۴ سال و ۲۵ تا ۲۹ سال در کشور بالا رفته است، به نحوی که در سال ۱۴۰۱ در گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال میزان موالید ۱۶.۵۴ درصد بود که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۱۸.۹۷ درصد موالید کشور بالا رفته است. همین طور در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال موالید از سال ۱۳۹۸ کاهشی بود که در سال ۱۴۰۱ به ۲۴.۱۲ درصد رسید و در سال ۱۴۰۲، به میزان ۲۴.۳۹ درصد موالید کشور را داشته اند.»
وی با عنوان این مطلب که، درصد زایمان های سوم به بعد در کشور بالا رفته است، اضافه کرد: «فرزند سوم در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۷.۵۹ درصد موالید بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۸.۹۷ درصد افزایش پیدا کرد. فرزند چهارم و پنجم نیز آمارهای افزایشی در کشور را نشان میدهد که نشانه ی اصلاح الگوی صحیح فرزندآوری است.»
مسؤول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت افزود: «از سال ۱۳۹۴ به بعد شاهد کاهش موالید در کشور بودیم که با شیب تندی همراه بود، اما در بعضی از سال ها ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار کم شده است. بعد از اجرای قانون پشتیبانی از خانواده از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ روند کاهش موالید در کشور با شیب کمتری ادامه یافت که امیدواریم در سال ۱۴۰۳ این رقم افزایشی شود.»
بگفته صابر جباری، میزان فاصله ی ازدواج تا تولد اولین فرزند از ۴ سال به ۳ سال کم شده است و البته سیاستگذاری بر فرزندآوری در دو سال اول ازدواج است، برای اینکه فرزندآوری در دو سال اول ازدواج سبب تشخیص به هنگام ناباروری و درمان مؤثر آن خواهد شد.
وی با عنوان این مطلب که، نرخ رشد جمعیت و باروری در کشور به ثبات رسیده و شیب نزولی آن متوقف شده است، اشاره کرد: «نرخ رشد جمعیت ۰.۶ درصد است و نرخ باروری کلی ۱.۶ درصد است. تا قبل از بسته شدن پنجره ی جمعیت کشور، باید از این فرصت بهره برد و تاکید بر فرزندآوری جوانان دهه ۶۰ است.»
مسؤول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، اظهار داشت: «باید به نرخ جانشینی در باروری کلی کشور نائل شویم که رقم آن ۲.۵ فرزند برای هر زوج است. شاید برمبنای آمارهای بین المللی این رقم ۲.۱ درصد باشد، اما به جهت کاهش میزان موالید در کشور، رقم موردنیاز کشورمان ۲.۵ در نظر گرفته شده و باید از رقم ۱.۶ فعلی به ۲.۵ برسیم.»
موفقیت ۳۲ درصدی در درمان ناباروری
صابر جباری به ابلاغ قانون پشتیبانی از خانواده در سال ۱۴۰۰ به دستگاه های اجرائی کشور اشاره نمود و اظهار داشت: «پیش از ابلاغ این قانون، تنها مراکز درمان ناباروری فوق تخصصی و سطح ۳ در کشور داشتیم. اما حالا مراکز درمان ناباروری سطح ۲ با ارائه درمان های تخصصی که برای خیلی از زوج های نابارور کافی است، در کشور فعال گردیده است.»
وی افزود: «در تمام دانشگاه های علوم پزشکی کشور حداقل یک مرکز درمان ناباروری سطح ۲ داریم به شکلی که، حالا ۸۷ مرکز در این سطح در کشور فعال است، همین طور از ۲۰ مرکز دولتی درمان ناباروری در سطح فوق تخصصی و ۳ نیز در سال ۱۴۰۰ حالا به ۵۱ مرکز درمان ناباروری سطح ۳ در کشور رسیده ایم.»
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت با اشاره به اینکه پوشش بیمه ی درمان ناباروری تا قبل از ابلاغ این قانون کامل نبود، اظهار داشت: «اکنون در بخش دولتی پوشش بیمه ی درمان ناباروری تا ۹۰ درصد هزینه هاست و زوجین هزینه ناچیزی را می پردازند. تمام مراکز درمان دولتی و غیردولتی ناباروری نیز، با بیمه های پایه قرارداد دارند. گفتنی است که میزان موفقیت در درمان ناباروری بصورت میانگین در کشور ۲۸ درصد بود که حالا با اعتباربخشی و به روز رسانی تجهیزات مراکز دولتی درمان ناباروری، به ۳۲ درصد بالا رفته است.»
۱۹ سال افزایش سن امید به زندگی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
«احمد جوانمرد» مدیرکل مرکز توسعه مدیریت و تحول اداری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت سیزدهم در ارتباط با میزان امید به زندگی در کشور اظهار داشت: «عملکرد مطلوب سیستم سلامت در کشور مترادف با افزایش راندمان عموم جامعه است، چونکه این وزارتخانه در امتداد تامین سلامت مردم تلاش می کند و این تلاش ها منجر به ارتقای خیلی از فاکتورها از جمله «امید به زندگی» شده است. افزایش سن امید به زندگی در کشور یکی از نتایج ارتقای راندمان در سیستم سلامت است، به نحوی که سن امید به زندگی حالا در کشور ۷۵ سال است، در صورتیکه این رقم پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۵۶ سال بود.»
همین طور «حسین فرشیدی» معاون سابق بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأکید بر برنامه های جوانی جمعیت و همین طور افزایش موالید در بعضی استانها، اظهار داشت: «یکی از فاکتورهای اصلی حوزه بهداشت که سازمان های بین المللی بر آن تاکید دارند، «سالم زیستن» است؛ این در حالیست که برای تامین «رفاه» بسیار سعی کردیم اما زندگی سالم را فراموش کردیم و در نتیجه مسائلی همچون آلودگی هوا و غیره وجود دارند که لطمه های بسیاری به همراه داشته اند.»
وی افزود: «میزان تولد زنده در سال ۱۴۰۱ حدود ۸.۳ هزار تولد زنده داشتیم و این یک افتخار است و تمام مدیران دراین زمینه تلاش کردند. همین طور امید به زندگی در سال ۱۴۰۱ در زنان ۷۸.۵ سال و در آقایان ۷۶.۲ سال بوده است. در سال ۱۴۰۲ برنامه های بسیار مهمی داشتیم که همچون آنها جوانی جمعیت بود و چند روز پیش نیز طرح هادیان زندگی اجرائی شد که ما بدنبال افزایش کدهای ملی هستیم.»
با توجه به مطالب فوق، حمایت سالمندان برای توسعه و موفقیت «طرح جوانی جمعیت» دارای اهمیت فراوانی است، به نحوی که جوانان کشورمان بر حسب افزایش «امید به زندگی» مبادرت به ازدواج و امتداد نسل خود کرده و انگیزه بیشتری برای فرزندآوری پیدا می کنند؛ مقوله ای که در کشورمان نسبت به پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار توسعه یافته و سن آن از حدود ۵۶ سالگی به ۷۵ سالگی بالا رفته است، با اینحال برای آینده ای جوان و روشن، نیازمند حمایت مسئولان و تحقق کامل قانون جوانی جمعیت هستیم.
منبع: snacu.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب